19 Şubat 2016 Cuma

ZORUNLU MÜDAFİLİK VE ZORUNLU VEKİLLİK

Ceza Muhakemesi Kanunu uyarınca ; şüpheli veya sanık  zorunlu müdafilik halleri hariç olmak üzere, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde her aşamada müdafi seçebilecek durumda olmadığını  ancak müdafi talebi olduğunu beyan ederse, yargılama sonucunda haksız çıktığı takdirde yargılama giderleri içerisinde  kendisinden tahsil edileceği hatırlatılarak bir müdafi görevlendirilir.
Mağdur veya şikayetçi ise  zorunlu vekillik durumu  haricinde cinsel saldırı suçlarında ya da altsınırı 5 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren bir suçun mağduru olduklarında ve talepleri halinde baro tarafından vekil görevlendirilmesi zorunludur.

CMK UYARINCA ZORUNLU MÜDAFİLİK(ŞÜPHELİ/SANIK İÇİN) HALLERİ:

-  Şüpheli veya sanığın gözlem altına alınmasına karar verilmesinden önce (CMK 74/2)
-  Şüphelinin  gözaltı sonrası Sulh Ceza Hakimliği sorgusu esnasında ( CMK 91/6 )
-  Şüpheli veya sanık  hakkında tutuklama istenildiğinde ( CMK 101/3)
-  Şüpheli veya sanığın tutuklama süresinin uzatılması istenildiğinde (CMK 102/3 )
-  Şüpheli veya sanık , 18 yaşını doldurmamışsa (CMK 150/2)
-  Şüpheli veya sanık , Kendisini savunamayacak derecede malülse(akıl hastalığı vb.)(CMK 150/2)
-  Şüpheli veya sanık ,  Sağır ve dilsiz ise  (CMK 150/2 )
-  Şüpheli veya sanık alt sınırı 5 yıldan fazla hapis cezası gerektiren bir suç işlediğinde (CMK 150/3)
-  Kaçak sanık hakkında duruşma yapılabilen hallerde  (CMK 247/4 )
-  Duruşma düzenini bozan sanığın duruşmadan çıkarılması halinde ( CMK 204/1)

CMK UYARINCA ZORUNLU VEKİLLİK(MAĞDUR/ŞİKAYETÇİ İÇİN) HALLERİ :

- Mağdur 18 yaşını doldurmamış ise (CMK 234/5)
- Mağdur sağır veya dilsiz ise ( CMK 234/5)
- Mağdur meramını ifade edemeyecek derecede malül ise ( CMK 234/5)

Yukarıda sayılan hallerde mağdur veya şikayetçinin istemi olup olmadığına bakılmaksızın vekil görevlendirilmesi gerekirken,  Mağdur altsınırı 5 yıldan fazla hapis cezası gerektiren bir suçun mağduru olmuş veya cinsel saldırı suçuna maruz kalmış ise istemi halinde baro tarafından vekil görevlendirilmesi de zorunludur.

ZORUNLU MÜDAFİ/VEKİL ÜCRETİ

5320 Sayılı kanun uyarınca, zorunlu müdafi/vekil ücreti yargılama giderlerinden sayılmaktadır.CMK 325 Uyarınca da yargılama sonunda cezaya veya güvenlik tedbirine hükmedilmesi,hükmün açıklanmasının geri bırakılması ve cezanın ertelenmesi  hallerinde yargılama giderleri sanığa yükletilir. Ve yine Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Müdafi  Ve Vekillerinin Görevlendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik M 8/3 uyarınca bu ödemelerin yargılama gideri sayılacağı belirtilmiştir.Uygulamada da bu ücret yargılama sonucunda haksız çıkan taraftan, yani  sanık hakkında beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmediği sürece  yargılama giderlerine sanık katlanmaktadır.
Zorunlu müdafi veya vekil ücretinin, kendisine müdafi veya vekil atanan şüpheli veya mağdurdan alınmasının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarına aykırı olduğu gerekçesiyle  bozma kararı verilmiş Yargıtay Kararları mevcuttur:


Yargıtay 18.CD. 2015/7584 E.  2015/12250 K. 'içtihat metni'

'...sanık için akıl hastalığı şüphesi nedeniyle müdafi atanmasından oluşacak giderlerin, sanığın kendi kusurundan kaynaklanan giderler arasında sayılmasına olanak bulunmadığı gibi, sanığın ceza ehliyetini ortadan kaldıracak biçimde akıl hastası olduğunun tıbben kanıtlanması karşısında, sanığa yargılama sırasında devlet tarafından sağlanan müdafiin ücretinin yargılama giderleri arasında sayılması ve şartlar değişmediği halde yargılama sonunda bu kişiden tahsil edilmesi, genel anlamda “adil yargılanma hakkı”yla bağdaşmaz ve hakkaniyete uygun görülemez.
Bu itibarla, akıl hastalığı şüphesi olan sanık için CMK'nın 150/2. maddesi uyarınca atanan müdafiin ücretinin, hakkında “kamu davasının düşürülmesine” ve “ceza verilmesine yer olmadığına” hükmedilen sanıktan tahsiline karar verilmesi, Kanuna aykırı, sanık Y.. K.. müdafiinin temyiz iddiaları bu nedenle yerinde görüldüğünden HÜKMÜN BOZULMASINA..'


Yargıtay 3.CD.  2013/23735 E.   2015/27807 K. 'içtihat metni' 
5271 sayılı CMK'nin 150/3. maddesi gereğince zorunlu müdafii tayin edildiğinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 6/3-c maddesindeki düzenlemeye göre vekalet ücretinin sanığa yükletilmemesi gerekmektedir.Gereği görüşülüp düşünüldü:Dairemizin anılan kararında usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmaması nedeniyle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 15/07/2015 tarih 3 - 2013/310968 temyiz sayılı itiraz istemi yukarıda anlatılan gerekçede belirtildiği üzere yerinde görülmemiş olduğundan itirazın REDDİ ile 5271 sayılı CMK’nin 308/2. fıkrası uyarınca Dairemizin 02.07.2015 tarih 2014/42068 Esas, 2015/23413 Karar sayılı bozma kararı ile ilgili itirazın incelemek üzere dosyanın Yargıtay Ceza Genel Kuruluna GÖNDERİLMESİNE,zorunlu müdafii ücreti ile ilgili bozma gerekçesi yönünden Başkan vekili M.. M.. K.. ve Üye R.. Y..'ın karşı oyları üzerine oy çokluğu ile 08/10/2015 gününde karar verildi.'




Kaynakça:
1-5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu
2- 5320 Sayılı  Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkında Kanun
3-Ceza Muhakemesi Kanunu Gereğince Müdafi ve Vekillerin Görevlendirilmeleri ile Yapılacak Ödemelerin Usul ve Esaslarına İlişkin Yönetmelik
4- Yargıtay 3.CD. 2015/23735 E.  2015/27807 K. sayılı kararı
5- Yargıtay 18.CD. 2015/7584 E.  2015/12250 K. sayılı kararı







Hiç yorum yok: